Aç kapıyı bezirgân başı,
Kapı hakkı ne alırsın, ne verirsin.
Arkamda ki yadigâr olsun, yadigâr olsun.
1.Sıçan,2.Sıçan,3. kapana kaçan…
Bir zamanlar padişahın kullandığı çuhayı, bezi, tülbendi, çaputu bile koruyan, gözetenler varmış. İşte bunlara, çok işe yaradığını zanneden bu adamlara da bezirgân başı denirmiş…
Ben de bu Bezirgân başını çocukluğumdan beri mühim bir adam zannederdim. Osmanlı Devlet’i zamanında anlaşmazlıkları gidermek için yargı işlerine bakan ve karar veren mahkeme başkanına Kadı, Divan-ı Hümayun mensubu maliyeden sorumlu adama Defterdar denildiği gibi…
Maliye Bakanlığına bağlı Bütçe dairesi başkanı v.b. gibi…
Bir ülkeyi ayakta tutan, o ülkenin adalet, ekonomi sistemi ve bu sistemlerden sorumlu adamlar değil midir? Bu sebepten dolayı, benimde aklıma, mühim adam ya da kilit adam denince, hep bu en büyük sorumluluğu yüklenen iki kurumun, başındakiler geliveriyor…
İş böyle olunca,oyuna iştirak eden oyuncuları, mevcut maaşlarıyla geçinemeyen grevci işçiler-halk, kapı da el ele tutuşanların da tartışma ve pazarlık yapan mühim adam, bezirgân başı ve yabancı arkadaşına benzetiyorum.. Yıllar sonra, bu oyunun bende ki yansımasına şaşırdım desem yalan olur.
Bu kapı da duruyorum,
Yabancı sermayeyi bekliyorum,
İşgücü esnek olsun istiyorum,
Giriş çıkışı da serbest bırakıyorum.
Bari beni unutmayın…
Arkamdaki de yadigârım olsun,
Oda yesin oda doysun…
Bizim bezirgân başı uyanık çıktı. Bezirgân başımız için bu mahallenin çocuğu olmak o kadar mühim değilmiş. Onun için her şey duygusalmış… Önem verdiği tek husus, onu başta tutacak, ekonomik gücü mahallenin çocuklarından daha fazla olan, yabancı bir destekmiş meğer…
Uyanık bezirgân başının yabancı oyuncu ile eşleşmesinin diğer bir sebebi de,o baştayken, mahallelinin, bir yanlışlık yaparsa affetmeyeceğini çok iyi bildiğindenmiş.Öyle uyanık,öyle uyanıkmış ki şahitlerini de,oyunun hakemini(!) de kendi gibi olanlardan seçmiş.
…
Oyunda bir çift eşleşiyor, eşiyle ele ele verip kubbe oluşturuyor. Oluşturduğu kubbenin altından tek tek tüm oyuncuları geçirip, işe yarar mı yaramaz mı kontrol ediyor. Üçüncüyü de kapana sıkıştırıyor. Şans kime gülerse artık…
Size bir sır:
”Aslında oyuna her yeni başladığında herkes 3. oluyor. Çünkü oyuna girenlerin hepsi bu oyuna cahil… “
Sesi çıkarsa bir kulp takıp içeri atıyor, daha çok sesi çıkarsa ekonomik gücü olan yabancı oyuncunun önüne atıp, al, cezasını sen ver, ben uğraşmam diyor, bizim bezirgân başı…
Kendini gösteriveriyor hemen…
O kapandan kurtulmak eskisi kadar kolay değil, verilemeyecek hesabınız olmasa dahi…
Meselâ; Siz, kapana kısılan 3.sıçansınız. Orada uzun yıllar kalmak zorunda bırakılıyorsunuz. Yabancı oyuncu ve uyanık bezirgân başının verdiği kararla…
Peki, hakemler uyuyor mu?
Aslında bu karar, bezirgân başıyla yabancı oyuncunun ortak kararı.
Göstermelik hakemler de parayı aldıkları gibi, düdüğü çalıyorlar.
Genelde, bu parayı alıp iç edenler, yine, ya yabancı, ya da yabancı men şeyli olanlardan ve mahalleye ihanet edebilecek, zayıf karakterli mahallelilerden seçiliyor.
Çünkü dışarı çıkarsanız, diğer oyuncuları ayartıp, fitleyebileceğinizi düşünen, mahalleye gelen yabancı oyuncular, hiçbir şekilde dışarı çıkamamanız için, hakemler kurulunu da ele geçirmek zorunda olduklarını çok iyi biliyorlar.
Parayla susturamadıkları hakemleri,3.sıçan yapıp ya içeri tıkıyorlar ya da hipnoz edip bertaraf ediyorlar. Ya da… Bu mahalleden çok uzak bir mahalleye sahipsiz canlılar gibi yolları bulamayacakları şekilde bırakıp geri geliyorlar.
Hele onlar mahallenin alımını bir alsınlar, suyuna, toprağına, sokağına bir sahip çıksınlar… Ondan sonrası sen sağ (inşallah),ben selâmet…
Tüm bunların neticesinde hile ile aldıkları mahalleye dönüşünüz, muhteşem olacak…
NOT: Bu oyun ve kahramanları tamamen hayalidir…
- - - -
Semra hanım oyunu pek anlayamadım ama tarihi bilgiler için teşekkürler