Okul fobisi mi, ayrılık kaygısı mı ?

Bartın Halk Sağlığı Müdürlüğü Ruh Sağlığı Biriminden Çocuk Gelişimci Serpil SİVRİ, okula yeni başlayan öğrencilerin uyum süreci ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu:

Okula başlama ve uyum sağlama önemli bir yaşam deneyimidir. Özellikle okula yeni başlayacak çocuk için ayrı bir heyecan kaynağıdır. Okulun nasıl bir yer olacağı, kimlerle birlikte olacağı, okul kuralları ile ilgili belirsizlikler yaşayabilir ve bunların her biri ayrı birer kaygı unsuru olabilir.

Çocuk ilk defa sosyal ortama girmenin şoku yanında, bir de okuldaki ödev ve sorumluluklarını yerine getirmek zorunda kalabilir. İlk defa okula başlayan çocuğa okulun “sıkıcı bir yer” değil de, sevimli bir yer olduğu mesajı verilmelidir. Bu nedenle, çocukla okul konusunda motive edici konuşulmalı, oyunu hayatından çıkarmayıp çocukluğunu yaşamasına izin verilmeli ve anlayışlı olunmalıdır.

Okula başlama döneminde çocuk alıştığı, kendini güvende hissettiği ailesinden ayrılarak, hiç tanışmadığı, yeni bir takım yaşantılar deneyimleyeceği ilk toplumsal çevreye adım atar. Yaşamda her deneyim insana kaygı yaratabilir. Düşünsenize siz de ilk iş günü yeni bir çevreye adım atacağınız, yeni insanlarla tanışacağınız için kaygılı değil miydiniz?

OKUL FOBİSİ Mİ, AYRILIK KAYGISI MI?

Okulların yeni açıldığı bu günlerde anaokuluna ya da ilkokula yeni başlayan çocuklarda anne babalarından ayrılma korkusunun baş gösterdiğini görmekteyiz. Okulun ne olduğunu bilmiyorlar, bu bilinmezi istemiyorlar ve bilinmezden korkuyorlar. Yaşadıkları aslında okul fobisi değil, ayrılık korkusu. Eğer okula gitmiş olsalardı ve deneyim kazanmış olsalardı işte o zaman okul fobisi olurdu..

Neden anne babamdan ayrılıyorum?

Bu çocuklar da kim?

İhtiyaçlarımın farkındalar mı?

Burada ne yapacağım?

Acaba benden ne yapmamı bekliyorlar? gibi sorularla çocuklar bu süreçte gelgitler yaşayabilir. Peki, çocukların kaygı düzeylerini azaltmak, okula uyum süreçlerini artırmak için neler yapılabilir?

ADIM ADIM OKULA UYUM SÜRECİ

1) Kendinizi çocuğunuzun yerine koyun. Okulun nasıl bir yer olduğunu bilmezken, nelerle karşılaşacağı hakkında bir fikri yokken ve hiç uzun süre evinden ayrılmamış, adı okul olan anne babasının olmadığı bir ortama adım atıyor. Bizler de yeni bir ortama adım atarken ilk önce kaygılanmıyor muyuz? Uzun bir tatilin ardından işe geri döndüğümüzde kısa bir tedirginlik yaşamıyor muyuz?

2) “Çocuğum acaba okula alışacak mı?” diye kendimiz bazen çocuklardan daha çok kaygılanabiliyoruz. Önemli olan kaygılarımızı en alt seviye indirgemek ve çocuklara yansıtmamak olacaktır. Siz kaygılarınızı çocuğunuza hissettirirseniz o da kaygılanacaktır.

3) Çocuklarınızda olumlu okul imajı yaratmaya çalışın. Okul hakkında olumsuz sohbetler etmek yerine, okulda geçen güzel, eğlenceli anılarınızdan onlara bahsedin. Bazen elimizde olmadan çocuklar çevreden duydukları olumsuz okul hikâyeleriyle kaygılanabilirler. Böyle bir durumda okul imajını yenilemek sizin elinizde olabilir. Gittiğiniz lokantanın oyun parkının adını ona oyun okulu olarak tanıtabilirsiniz, ya da her gün farklı parklara giderek oyun okulları adı altında okul imajını olumlu pekiştirebilirsiniz.

4) Okul açılmadan aylar öncesi okul hakkında olumlu okul algısı oluşturmak bazen çocukları tedirgin edebilir. Okulla ilgili alıştırma konuşmaları ara ara yapılabilir, ama “Artık kocaman oldun, okula gideceksin”  konuşmaları çocuğu olumsuz etkileyebilir.

5) Çocuğunuza okuldan bir mektup geldiğini söyleyin. Onun adına gelen mektubu ona okuyun. Okulda ne yapacaklarını içeren heyecan dolu bir mektupla onu heyecanlandırın.

6) Çocuğunuzun okulunu görsel olarak tanıması için fırsat yaratabilirsiniz. Okulu önceden gezerek, öğretmenleriyle önceden tanışarak, yeni ortama alıştırabilirsiniz. Okulu gezerken merak uyandıracak hikâyeler anlatmanız da ilgisini çekebilir. “Bahçedeki meyvelerin bir hikâyesi varmış duymak ister misin?” gibi.

7) Okulda kullanabileceği kırtasiye malzemeleri, çanta vs. için onu heyecanlandırarak okul alışverişine çıkmak okula olan ilgisini artırabilir. Alışveriş sırasında çocuğunuzun zevklerine önem vermeyi unutmayın. “Kalemini hangi renk almak istersin? “gibi.

8) Okulun ilk günü yanında olmaya çalışın. Okul çıkışında ise çocuğunuzla sevdiği, eğlenebileceği bir plan uygulayabilirsiniz, örneğin parka gitmek, birlikte dışarıda yemek yemek gibi. Diğer günler onu okula bıraktıktan sonra akşam almaya geleceğinizi söyleyin. (Gün boyu yanında kalmayın.)

9) Uyku saatlerini rutine oturtmaya çalışın. Yatarken ona arkadaş ilişkilerini anlatan bir hikaye okuyabilirsiniz, sabah uyandırırken okula gitmek istemediğini söylerse; ona herkesin bir görevi olduğunu, sizin görevinizin işe, onunsa okula gitmek olduğunu açık ve net şekilde söyleyin. Sizin kararlı ve tutarlı olmanız süreci kısaltacaktır.

10) Okuldan geldikten sonra ona gününün nasıl geçtiğini sorun ama anlatması için zorlamayın. Siz ona gününüzü anlatın. İlerleyen zamanlarda okulda neler yaptığını o da size anlatacaktır.
 
11) Diğer velilerle iletişim halinde olarak çocukları bir araya getirici aktiviteler planlayabilirsiniz.

12) Uyum sürecinde öğretmen ve yetkili kişilerle iş birliği içerisinde olmaya özen göstererek bu süreci daha sağlıklı geçireceğinizi düşünüyorum.

Çocuğunuzun okula mutlu bir başlangıç yapması dileğiyle;