17 Halk Otobüsü İhalesi Hukuka Aykırı Bulundu

Bartın'da taşımacılık faaliyetinde bulunan 17 aracın, hukuka aykırı olarak faaliyetlerini sürdürdüğü iddiasıyla Zonguldak İdare Mahkemesi'ne açılan dava sonuçlandı.

Açılan davada 74 H 001-13 seri plakalı 13 adet aracın ihalesiz olarak, birer yıllık sözleşme yenilenmesi suretiyle çalıştıkları, plaka verilmesinde ihale yapılmasının zorunlu olduğu, 74 H 0022-25 seri plakalı 4 adet araca ise ihale ile süresiz olarak hatların kiralandığı, hatların süresiz olarak kiralanmasının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 64'üncü maddesi uyarınca mümkün olmadığı, kira süresinin 10 yıl ile sınırlı olduğu, ihale tarihi göz önüne alındığında söz konusu araçların çalışma sürelerinin dolduğu, ihale süresi dolduktan sonra tekrar ihale yapılmaksızın sözleşme yenilenmesinin ve çalışmaya devam edilmesinin mümkün olmadığı, kamunun zararına neden olduğu mahkeme tarafından kabul edildi.

DAVA DOSYASINDAN:

DAVANIN ÖZETİ : Bartın İlinde taşımacılık yapan davacı tarafından; Bartın İli sınırları içerisinde taşımacılık faaliyetinde bulunan 17 aracın, hukuka aykırı olarak faaliyetlerini sürdürdüğünden bahisle faaliyetlerinin sonlandırılması istemiyle yaptığı 26/02/2019 tarih ve 1856-1859-1860 sayılı başvuruların reddine dair 12/03/2019 tarih ve 26471927-315/224/1530 davalı idare işleminin davacının başvurularının reddine ilişkin kısmının; hukuka aykırı olduğu, 74 H 001-13 seri plakalı 13 adet aracın ihalesiz olarak, birer yıllık sözleşme yenilenmesi suretiyle çalıştıkları, plaka verilmesinde ihale yapılmasının zorunlu olduğu, 74 H 0022-25 seri plakalı 4 adet araca ise ihale ile süresiz olarak hatların kiralandığı, hatların süresiz olarak kiralanmasının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 64'üncü maddesi uyarınca mümkün olmadığı, kira süresinin 10 yıl ile sınırlı olduğu, ihale tarihi göz önüne alındığında söz konusu araçların çalışma sürelerinin dolduğu, ihale süresi dolduktan sonra tekrar ihale yapılmaksızın sözleşme yenilenmesinin ve çalışmaya devam edilmesinin mümkün olmadığı, kamunun zararına neden olunduğu iddialarıyla iptali istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Bartın Belediyesi tarafından 5393 sayılı Belediye Kanunu uyarınca toplu taşıma hizmetlerinin yürütülmesini düzenlemek amacıyla "Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri Çalışma Ve Seyrüsefer Yönetmeliği" nin çıkartıldığı, yapılan işlemlerin bu yönetmelik ve ilgili kanun hükümleri kapsamında kiralama sureti ve toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yapma yöntemi ile tesis edildiği, ortada bir kamu zararı bulunmadığı hatları çalıştıranlardan her yıl için ruhsat bedeli alınarak işlem yapıldığı, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığı, davacının M plakalı araç ile köy taşımacılığı yaptığı dolayısıyla bu davayı açmakta hukuki yararının bulunmadığı, tesis edilen işlemde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

MÜDAHİL (DAVALI YANINDA)

BEYANLARININ ÖZETİ: Davacının dava konusu işlem nedeniyle ihlal edilen menfaatinin bulunmadığı, dava konusu işlemin usul ve yasalara uygun olduğu, Türkiye'nin birçok Belediyesinde davaya konu işlemler mahiyetinde ruhsatlar verildiği ileri sürülerek davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRKMİLLETİ ADINA

Karar veren Zonguldak İdare Mahkemesi'nce, duruşma için önceden belirlenip tebliğ edilen 16/09/2020 tarihindeki duruşmaya davacı ve vekili Av. Ali Faruk Akan'ın ve davalı yanında müdahiller Mustafa Kapsız, Hüseyin Alat, Hüseyin Demirci vekili Av. Emrah Altun ve Ali Parlatır vekili Av. Ferhat Parlatır'ın geldikleri görülerek duruşma açıldı, taraflara usulüne uygun söz verilip açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dava dosyası incelenmek suretiyle işin gereği görüşüldü:

Davalı idare ve davalı yanında müdahillerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.

Dava, Bartın İli sınırları içerisinde taşımacılık faaliyetinde bulunan 17 aracın, hukuka aykırı olarak faaliyetlerini sürdürdüğünden bahisle faaliyetlerinin sonlandırılması istemiyle yaptığı 26/02/2019 tarih ve 1856-1859-1860 sayılı başvuruların reddine dair 12/03/2019 tarih ve 26471927-315/224/1530 sayılı davalı idare işleminin davacının başvurularının reddine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin (f) bendinde; toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında sayılmış, 5. fıkrasında ise; belediyenin, (f) bendinde belirtilen hizmetleri Danıştayın görüşü ve İçişleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebileceği, toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirebileceği gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67 nci maddedeki esaslara göre hizmet satın alma yoluyla yerine getirebileceği belirtilmiş, 67. maddesinde ise; Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri ile ilgili işlerin, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebileceği kurala bağlanmıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 1. maddesinde, belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceği, 64. maddesinde; kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresinin on yıldan çok olamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.

Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyrüsefer Yönetmeliği'nin 4. maddesinde; işletme süresinin 2886 sayılı Kanun'un kira hükümlerini ifade ettiği, 7. maddesinde; Özel halk otobüsü çalıştırabilmek için işletici sıfatını kazanmanın gerekli olduğu, 6. maddeye göre Belediye Meclisinin kararı doğrultusunda Encümence yapılacak ihale sonucunda "işletici" sıfatını kazanan gerçek ve tüzel kişilerin özel halk otobüsü çalışma ruhsatı talep edecekleri, 11 maddesinde; çalışma ruhsatı ve araç uygunluk belgesinin süresinin bir yıl olduğu, verilen belgelerin ait olduğu yıl içinde geçerli olduğu, kanunlara, işbu yönetmelik hükümleri ile verilen emir ve yasaklar uygun çalışan ve ihaleye girip işletmeci sıfatını kazanan işletmecilerin çalışma ruhsatlarının her yıl yenilenebileceği düzenlenmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Bartın İli sınırları içerisinde taşımacılık faaliyetinde bulunan 17 aracın, hukuka aykırı olarak faaliyetlerini sürdürdüğünden bahisle faaliyetlerinin sonlandırılması istemiyle yaptığı 26/02/2019 tarih ve 1856-1859-1860 sayılı başvuruların, "Bartın Belediye Başkanlığı Ulaşım Hizmetleri Dair Başkanlığı'nca dilekçelerde bahsi geçen ve plakaları verilen Belediye Özel Halk Otobüslerinin 5393 Belediye Kanunu'nun 14. Maddesi ile 15. Maddesinin (f) ve (p) fıkraları gereği kamu yararına toplu taşıma hizmetinde bulundukları Belediye Meclisi'nin 01/10/2012 tarih ve 184 sayılı kararı ile kabul edilen Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyr-ü Sefer Yönetmeliği'nin 11. Maddesine istinaden çalışma ruhsatına dayalı çalıştıkları"ndan bahisle 12/03/2019 tarih ve 26471927-

315/224/1530 sayılı işlemle reddedilmesi üzerine anılan işlemin davacının başvurularının reddine ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bakılan davada davalı idarenin savunma dilekçesi ve eki belgelerin incelenmesinden, dava konusu Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsü hatlarının 2004 ve 2008 yıllarında süresiz olarak ihale edildiği ancak Mahkememizin E:2011/794 sayılı dosyası ile görülen davada,

02/01/2012 tarih ve E:2011/794, K:2012/1 sayılı kararla B artın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri ve İnkum Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyrüsefer Yönetmeliği'nin özel halk otobüslerinin işletme süresinin 30 yıl olarak belirlenmesine ilişkin 4. Maddesinin (p) bendi ile çalışma sürelerinin 30 yıl olarak belirlenmesine yönelik 13. Maddesinin kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 64. Maddesi uyarınca on yıldan çok olamayacağı gerekçesi ile iptaline karar verildiği, anılan Yönetmelik hükümlerinin yargı kararıyla iptal edilmesi üzerine hazırlanan Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyr-ü Sefer Yönetmeliği'nin01/10/2012 tarih ve 184 sayılı kararı ile kabul edildiği ancak daha önce ihale yapılmak suretiyle kiraya verilen özel halk otobüslerine yönelik ihalelerin yenilenmediği ve kira süresinin 2886 sayılı Kanun'da öngörülen on yıl süre ile sınırlanmadığı, her yıl ruhsat vermek suretiyle halk otobüslerinin çalıştırılmaya devam edildiği anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlıkta dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile yukarıda hükümlerine yer verilen mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, taşıma işlerinin 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülebileceği, anılan Yasa doğrultusunda çıkarılan Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyrüsefer Yönetmeliği'nde de özel halk otobüsü çalıştırabilmenin işletici sıfatını kazanmaya bağlı olduğu ve bunun da Encümence yapılacak ihale sonucunda kazanılabileceğinin düzenlendiği, davalı idarece 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale yapılmaksızın her yıl sözleşme imzalanmak suretiyle hat sahiplerine ruhsat verilmeye devam edildiği, savunma dilelçesinde de beyan edildiği üzere 2004 ve 2008 yılında yapılan ihalelerin üzerinden on yıllık süre geçmiş olmasına rağmen yeniden ihale yapılmadan çalışma ruhsatı verilmeye devam edildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, 2886 sayılı Kanun ve Bartın Belediyesi Özel Halk Otobüsleri Çalışma ve Seyrüsefer Yönetmeliği uyarınca 10 yıllık çalışma süresini dolduran özel halk otobüslerinin yeniden işletici sıfatı kazanabilmeleri için Belediye Encümenince yapılacak ihaleye katılmalarının gerektiği, toplu taşıma hatlarının on yıldan uzun süreyle kiraya verilmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 238,15.- TL yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen 2.590,00.-TL vekalet ücretinin davalı idare tarafından davacıya verilmesine, müdahiller tarafından yapılan 1.747,60-TL yargılama giderinin üzerlerinde bırakılmasına, artan posta gideri avansının talep edilmemesi halinde karar kesinleştikten sonra Mahkememizce aidiyetine göre taraflara iadesine, kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere, 17/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.