Teknolojinin baş döndürücü bir hızla ilerlediği çağımızda, iletişim denildiğinde akla önce internet, cep telefonları ve sosyal medya geliyor.
Teknolojinin baş döndürücü bir hızla ilerlediği çağımızda, iletişim denildiğinde akla önce internet, cep telefonları ve sosyal medya geliyor. Ancak bunların çok öncesinde, insanları binlerce kilometre öteden birbirine bağlayan, kriz anlarında hayat kurtaran, teknik bilgi ve merakla yoğrulmuş bir uğraş vardı: amatör telsizcilik. Bugün belki biraz nostaljik görünen bu alan, aslında hem tarihi hem de günümüzdeki önemiyle hâlâ güçlü bir yer tutuyor.
Kısa Bir Tarih Yolculuğu
Amatör telsizciliğin kökleri, 19. yüzyılın sonlarına, radyo dalgalarının keşfine dayanıyor. Guglielmo Marconi’nin 1895’te yaptığı kablosuz telgraf denemeleri, iletişim dünyasında adeta bir devrim yarattı. İlk başlarda askeri ve ticari amaçlarla geliştirilen radyo teknolojisi, kısa süre içinde meraklı bireylerin ilgisini çekti. 1900’lerin başında, basit alıcı-verici cihazlar kurarak dünya ile bağlantı kurmaya çalışan meraklılar, bugün “amatör telsizci” dediğimiz kitlenin ilk temsilcileri oldu.
Amatör Telsizciliğin Önemi
Amatör telsizcilik, sadece “uzaklara ses göndermek” değildir. Bu uğraş; teknik bilgi, disiplin, sabır ve uluslararası dayanışma kültürünü bir arada barındırır. Üstelik, modern teknolojinin olmadığı ya da çöktüğü durumlarda hayati bir iletişim aracıdır.
Örneğin, 1999 Marmara Depremi’nde telefon hatları çökmüş, GSM şebekeleri çalışmaz hale gelmişti. İşte o zaman devreye amatör telsizciler girdi. Kendi kurdukları batarya ve jeneratör destekli istasyonlarla deprem bölgesinden hem Türkiye’ye hem de dünyaya bilgi aktardılar. 2023 Kahramanmaraş Depremleri sırasında da amatör telsizciler sahadaydı; birçok bölgede tek haberleşme kanalı onlar oldu.
Türkiye’den Unutulmaz Çağrı İşaretleri ve İsimler
Türkiye’de amatör telsizcilik denildiğinde akla gelen birçok isim, çağrı işaretiyle tanınır. Çünkü bu çağrı işaretleri, adeta onların ikinci kimliğidir.
• TA2BK – Aziz Savaş: 1999 Marmara Depremi’nde Yalova’da görev yaptı. Günlerce uyumadan bölgeden haberleşme desteği sağladı.
• TA1E – Mete Gökçen: Türkiye’de dijital modların öncülerinden oldu, FT8 ve PSK31 gibi teknolojilerin yaygınlaşmasına katkı sağladı.
• TA2CIP – Ayşe Yılmaz: Türkiye’nin az sayıdaki kadın amatör telsizcilerinden biri. 2020 Elazığ depreminde sahada görev aldı.
• TA1CM – Cüneyt Mete: Uydu haberleşmesi ve ISS ile yapılan bağlantılar konusunda eğitimler verdi.
Bartın ve Batı Karadeniz’de Telsizciliğin Gücü: BAKTRAD
Batı Karadeniz bölgesi, amatör telsizcilik konusunda önemli bir merkez konumunda. BAKTRAD – Batı Karadeniz Radyo ve Telsizciler Derneği, genel merkezi Bartın’da bulunan güçlü bir gönüllü topluluktur.
BAKTRAD, bölgedeki amatör telsizcileri bir araya getirerek hem teknik bilgi paylaşımı hem de acil durum haberleşme altyapısının hazır tutulması için çalışmalar yapar. Özellikle Bartın, Zonguldak, Karabük ve çevresinde yaşanan sel, heyelan ve fırtına gibi doğal afetlerde aktif olarak görev alırlar. Dernek bünyesindeki gönüllüler, kendi kurdukları portatif istasyonlarla kriz anlarında kesintisiz iletişim sağlar.
BAKTRAD, sadece afet anlarında değil, aynı zamanda gençlere telsizcilik kültürünü aşılamak, eğitimler düzenlemek ve teknolojik yenilikleri paylaşmak konusunda da öncü bir rol oynar. Bu yönüyle Batı Karadeniz’de iletişimin sessiz kahramanları olarak anılırlar.
Teknoloji ve Amatör Telsizcilik
Bir zamanlar lambalı cihazlarla başlayan bu serüven, bugün yazılım tanımlı radyo (SDR), dijital modlar, uydu haberleşmesi ve hatta Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) üzerinden yapılan görüşmelerle bambaşka bir boyuta taşındı.
• Analog Modlar: Klasik FM, AM ve SSB hâlâ yaygın olarak kullanılır.
• Dijital Modlar: FT8, DMR, D-STAR, PSK31 gibi yöntemler, düşük güçle bile dünya çapında bağlantı sağlar.
• Uydu ve Uzay İletişimi: Amatör telsiz uyduları (OSCAR) ve ISS üzerindeki amatör telsiz istasyonları, gökyüzüyle konuşma imkânı sunar.
• Taşınabilir İstasyonlar: Artık sadece evde değil, dağ başında, kamp alanında, hatta yolda bile telsizle haberleşmek mümkün.
Bir Hobi Olmaktan Fazlası
Amatör telsizcilik, sadece teknoloji merakı olanların değil, aynı zamanda toplumsal sorumluluk bilinci yüksek bireylerin uğraşıdır. Bir amatör telsizci, her zaman “bağımsız haberleşme altyapısı” kurabilecek bilgi ve donanıma sahiptir.
Ayrıca bu hobi, gençlere elektronik, anten tasarımı, radyo dalgaları fiziği ve acil durum yönetimi gibi konularda pratik bilgiler kazandırır. Dünyanın herhangi bir yerindeki bir insanla, hiçbir ticari altyapıya bağlı olmadan konuşabilmek, hâlâ büyüleyici bir deneyimdir.
Bugün elimizde 5G telefonlar, yüksek hızlı internet ve sosyal medya platformları var. Ancak bir gün tüm bunlar sustuğunda, sesimizi duyurabilecek olanlar yine amatör telsizciler olacak.
İşte bu yüzden, Bartın’da merkezi bulunan BAKTRAD gibi dernekler, sadece bölge için değil, tüm ülke için stratejik bir öneme sahip. Onlar, çağrı işaretleriyle tanınan ama afet anlarında isimsiz kahramanlara dönüşen sessiz iletişim ustaları…
Her çağın kendine özgü iletişim kahramanları vardır. 21. yüzyılda bu kahramanlar, gerektiğinde koca dünyayı birbirine bağlayan, telsiz frekanslarında yankılanan sesleriyle amatör telsizciler olmaya devam edecek.
bugün ülkemizin de afet ülkesi olduğunu düşünürsek amatör telsizciliğin daha çok yaygınlaşmasını temenni ediyorum
Hoşçakalın
